☀ การดื้อยาเกิดจากการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือ ยาต้านแบคทีเรีย มากจนเกินไปทำให้เชื้อแบคทีเรียมีการปรับตัวและพัฒนาตัวเองขึ้นจนกลายเป็น ซูเปอร์บัค (Super Bug) ที่ดื้อต่อยาและหายารักษาได้ยากจนเป็นเหตุให้เสียชีวิต จากการติดเชื้อในที่สุด โดยปัจจุบันพบว่า ในทุก 15 นาทีมีคนไทย 1 คนตายเพราะเชื้อดื้อยา และพบว่ามีอัตรา การเสียชีวิตจากเชื้อดื้อยาประมาณปีละ 20,000-38,000 คน!!
การใช้ยาปฏิชีวนะที่แรงขึ้นยิ่งทำให้เสี่ยงต่อการ แพ้ยาและผลข้างเคียงมากขึ้น สำหรับ 10 พฤติกรรม ต้นเหตุเชื้อดื้อยา ได้แก่
1. เคยซื้อยาต้านแบคทีเรียกินตามคนอื่น การซื้อยาต้านแบคทีเรียมารับประทานเองอาจได้ยาที่ไม่สามารถฆ่าเชื้อโรคนั้นได้ และส่งผลให้เชื้อโรคพัฒนาตัวมันเองไปสู่การดื้อยาได้
2. เคยหยุดรับประทานยาต้านแบคทีเรียเมื่ออาการดีขึ้น ยาต้านแบคทีเรียต้องรับประทานติดต่อตามที่กำหนด หากหยุดรับประทานอาจมีเชื้อโรคหลงเหลืออยู่และเชื้อโรคจะพัฒนาตัวเองไปสู่การดื้อยาได้
3. เคยซื้อยาต้านแบคทีเรียกินเองตามที่เคยได้รับจากบุคลากรทางการแพทย์ ในครั้งก่อนๆ ยาต้านแบคทีเรียจะมีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อโรคแต่ละชนิดต่างกัน การใช้ยาต้านแบคทีเรียโดยไม่เลือกให้เหมาะกับ ชนิดเชื้อโรค นอกจากจะทำให้ไม่หายแล้ว ยังส่งผลให้เชื้อโรคพัฒนาตัวมันเองไปสู่การดื้อยาได้
4. ยาอมที่ผสมยาต้านแบคทีเรีย การใช้ยาอมที่ผสมยาต้านแบคทีเรีย นอกจากจะเป็นการใช้ยาในขนาดที่ไม่เหมาะสม ยังเป็นการใช้ยาที่เกินความจำเป็น และอาจทำให้เกิดเชื้อดื้อยาได้
5. เปลี่ยนไปใช้ยาต้านแบคทีเรียชนิดที่แรงกว่าด้วยตนเอง การใช้ยาต้านแบคทีเรียฆ่าเชื้อโรคต้องใช้ในขนาดที่เหมาะสม บางครั้งอาการเจ็บป่วยต้องใช้ระยะเวลาพอสมควรอาการถึงจะดีขึ้น การเปลี่ยนตัวยาที่แรงขึ้นอาจทำให้เกิด เชื้อดื้อยาได้
6. เอายาต้านแบคทีเรียโรยแผล นอกจากจะเป็นการใช้ยาที่ไม่เหมาะสมแล้วยังทำให้แผลสกปรกและเสี่ยงต่อการเกิดอาการแผลอักเสบลุกลามได้ เพราะผงในแคปซูลไม่ได้มีแต่ตัวยาเท่านั้น ยังมีผงแป้งผสมอยู่ด้วยและอาจทำให้เชื้อ โรคที่แผลพัฒนาตัวมันเองไปสู่การดื้อยาได้
7. ใช้ยาต้านแบคทีเรียผสมในอาหารสัตว์ เป็นการใช้ยาที่ผิด และอาจไม่ได้ผลอีกด้วยเนื่องจากขนาดยาที่ไม่แน่นอน นอกจากนี้อาจทำให้เชื้อโรคพัฒนาตัวมันเองไปสู่การดื้อยาได้
8. ใช้ยาต้านแบคทีเรียโดยไม่ทราบชื่อสามัญของยา นอกจากจะเสี่ยงที่จะได้รับยาที่เคยแพ้แล้ว อาจได้รับยาที่ไม่ตรงกับเชื้อโรค
9. เคยไปซื้อยาแก้อักเสบกินเอง อาการอักเสบตามความเข้าใจของคนทั่วไปมีหลายแบบ เช่น อาการปวดอักเสบจากแผลหนอง อักเสบเจ็บคอ หรืออักเสบจากการปวด และไปซื้อยาแก้อักเสบกินเองทำให้อาจได้ยาต้านแบคทีเรียมา แทนยาแก้ปวดอักเสบ เป็นการใช้ยาแบบไม่จำเป็น
10. การไม่แนะนำคนที่ใช้ยาต้านแบคทีเรีย ใช้ยาอย่างเหมาะสม การเพิกเฉยของเราเท่ากับการปล่อยให้มีการใช้ยาต้านแบคทีเรียที่ไม่เหมาะสมขึ้นในสังคม สุดท้ายเมื่อเชื้อโรคพัฒนาตัวเองไปสู่เชื้อดื้อยาปัญหาจะกลับมาส่งผลต่อ ตัวเรา ครอบครัว และผู้ป่วยคนอื่นๆ ในอนาคตได้
☀ ยาปฏิชีวนะไม่มีผลต่อการดำเนินการของโรคแต่อย่างใดและการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างพร่ำเพรื่อยังเพิ่มโอกาส ให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอีกด้วยนะคะ 🙂
